Φοιτητές και εργασία

Κατερίνα Σκιαδά

Η εισαγωγή στο πανεπιστήμιο και την φοιτητική ζωή, στο μυαλό των περισσότερων νέων ταυτίζεται με την ανεμελιά, την ξέφρενη διασκέδαση και τον άφθονο ελεύθερο χρόνο. Ωστόσο αυτός ο τρόπος ζωής δεν αποτελεί προνόμιο όλων των φοιτητών.

Πολλοί είναι εκείνοι που αναγκάζονται να εργαστούν παράλληλα με τις σπουδές τους. Το να συνδυάσουν την εργασία με τα μαθήματα είναι το μεγάλο τους προσωπικό στοίχημα.

Οι δουλειές που επιλέγουν οι φοιτητές δεν περιορίζονται σε έναν εργασιακό τομέα. Η ποικιλία είναι πραγματικά μεγάλη. Σερβιτόρος, baby sitter, πωλήτρια, γραμματειακή υποστήριξη, προώθηση προϊόντων , τηλεφωνήτρια, κλόουν σε παιδικά πάρτυ, delivery, ιδιαίτερα μαθήματα, διανομή φυλλαδίων, είναι κάποια από τα πιο συνηθισμένα και ευρέως προσφερόμενα επαγγέλματα για τους φοιτητές. «Από το 2^ο έτος ξεκίνησα να κάνω μαθήματα σε μαθητές γυμνασίου» λέει η Άννα, φοιτήτρια ψυχολογίας.

Το μεγαλύτερο ποσοστό των εργαζόμενων σπουδαστών επιλέγει την μερική απασχόληση προκειμένου να μην χάνει μαθήματα. Ενώ δεν είναι λίγοι εκείνοι που δουλεύουν δύο με τρεις φορές την εβδομάδα ή μόνο τα σαββατοκύριακα που είναι ελεύθεροι από τις υποχρεώσεις της σχολής τους. « Δεν ήθελα να σπαταλάω τον χρόνο της σχολής και του διαβάσματος μου, έτσι δουλεύω μόνο τα σαββατοκύριακα σε ένα λούνα πάρκ» αναφέρει ο Χρήστος 19 ετών,φοιτητής στο Δ.Ε.Σ. Παντείου.

Στο πρώτο έτος σπουδών λίγοι είναι οι «τολμηροί» που αποφασίζουν να πάρουν μέρος σε αυτή την ‘κούρσα’ δυο ταχυτήτων. Οι περισσότεροι προτιμούν να προσαρμοστούν και να τακτοποιηθούν στο νέο γι’ αυτούς περιβάλλον, παρακολουθώντας εντατικά τα μαθήματα και τις εξελίξεις του τμήματος τους.

Κυρίως από το δεύτερο έτος και όσο περνάνε τα ακαδημαϊκά έτη το ποσοστό των εργαζόμενων φοιτητών αυξάνεται αγγίζοντας το 68%.

Ο ένας στους δυο φοιτητές βρίσκει δουλειά μέσω κάποιου φίλου ή γνωστού. Γεμάτοι είναι όμως και οι τοίχοι των πανεπιστημιακών και τεχνολογικών ιδρυμάτων με ανακοινώσεις για προσφορά εργασίας από διάφορες διαφημιστικές εταιρείες και ταξιδιωτικά πρακτορεία. Μικρότερο είναι το ποσοστό εκείνων που προτιμά τον παραδοσιακό τρόπο ανεύρεσης εργασίας, τις αγγελίες εφημερίδων. « Ο κολλητός μου με έβαλε σαν delivery στο φαστφουντάδικο που δούλευε και ο ίδιος» λέει ο Πάνος 20χρ. φοιτητής κοινωνιολογίας.

Κι ενώ η λαϊκή ρήση λέει « ουδέν μονιμότερον του προσωρινού», ωστόσο κανένας φοιτητής δεν θεωρεί την τωρινή του απασχόληση ως κάτι το μόνιμο και με προοπτικές εξέλιξης. Για το 80% των εργαζόμενων σπουδαστών η παρούσα δουλειά τους είναι κάτι το προσωρινό που απλά τους προσφέρει μια έξτρα οικονομική βοήθεια. «Εννοείται και δεν σκοπεύω να μείνω μια ζωή σερβιτόρα. Όταν τελειώσω την σχολή θέλω να δουλέψω πάνω στην ειδικότητά μου. Τώρα απλά με τα λεφτά που κερδίζω βγάζω τα προσωπικά μου έξοδα και δεν επιβαρύνω τους γονείς μου».Ειρήνη 22χρ ΤΕΙ Λογιστικής.

Σε μεροδούλι… μεροφάι καταλήγει για τους περισσότερους νέους η αμοιβή τους. Σίγουρα οι οικονομικοί λόγοι πρωταγωνιστούν στην λίστα με τις αιτίες που οδηγούν ένα φοιτητή στην απόφαση να στερηθεί τον ελεύθερο χρόνο και την ψυχαγωγία του και να ψάξει για δουλειά. Η προσωπική οικονομική ανεξαρτητοποίηση από την οικογένειά τους περισσότερο και λιγότερο η απόκτηση εμπειρίας είναι η αφορμή που τους ωθεί να δουλέψουν. Και με την αποταμίευση τι γίνεται; Ελάχιστοι είναι οι φοιτητές που καταφέρνουν να αποταμιεύσουν όσα κερδίζουν. Συνήθως τα σπαταλούν για τις καθημερινές τους ανάγκες (κάρτα για κινητό, εισιτήρια, τσιγάρα κλπ), για διασκέδαση(σινεμά, νυχτερινά κέντρα, καφέδες κλπ), για αγορές (ρούχα, βιβλία, cd,κλπ) ή για να αποκτήσουν επιπλέον γνώσεις(ξένη γλώσσα, εκμάθηση Η/Υ). Η επιθυμία τους όμως να πραγματοποιήσουν κάποιο μεγάλο στόχο όπως ένα ταξίδι, ένα μεταπτυχιακό, η αγορά μιας μηχανής ή ενός υπολογιστή τους μετατρέπει τους οδηγεί σε αυστηρή αποταμίευση των δεδουλευμένων τους.

Δεν είναι όμως όλα μέλι – γάλα όσον αφορά τα χρήματα και την εργοδοσία τους. Οι περισσότεροι εργοδότες προτιμούν τους φοιτητές γιατί μπορούν να τους απασχολούν ανασφάλιστους και με σχετικά μικρές αμοιβές. Λίγοι είναι εκείνοι που τηρούν όλους τους κανόνες εργοδοσίας , όπως κάποιοι δημόσιοι φορείς ή μεγάλες εταιρείες (π.χ. ο Ο.Τ.Ε. προκηρύσσει κάποιες θέσεις μόνο για φοιτητές).

Μια εναλλακτική για τους φοιτητές να κερδίσουν χρήματα και επαγγελματικές δεξιότητες πάνω σε αυτό που σπουδάζουν, είναι να κάνουν την πρακτική τους άσκηση, μετά το πέρας των τεσσάρων υποχρεωτικών ακαδημαϊκών ετών.

Περίπου το 70% της εργαζόμενης –σπουδάζουσας νεολαίας παίρνει τον βασικό μισθό σε αντίθεση με ένα σημαντικό ποσοστό (20%) που αμείβεται με ποσά κάτω του βασικού(320€ το 4ωρο). Ένας άλλος πολύ διαδεδομένος τρόπος αμοιβής είναι αυτός της πληρωμής με την ώρα καθώς πολλοί είναι εκείνοι που δουλεύουν μόνο κάποιες μέρες ή ώρες την εβδομάδα με τις ωριαίες αποδοχές να κυμαίνονται από 3 έως 5€ και γενικότερα από 12 έως 15€ την ημέρα (4ωρο). Οι φοιτητές που μπήκαν από νωρίς στα ‘βάσανα’ δηλώνουν απογοητευμένοι από τις αποδοχές τους και προβληματισμένοι για το μέλλον.

Πως συνδυάζονται όμως και τα δυο; και σχολή και δουλειά;

Τα νιάτα, η φυσική αισιοδοξία, η αυξημένη αυτοπεποίθηση, η σωματική ευεξία κάνει τους νέους να νιώθουν άτρωτοι και να πιστεύουν ότι μπορούν να τα καταφέρουν όλα, συνδυάζοντας δυο και τρία πράγματα ταυτόχρονα. Πολλοί ομολογούν ότι σ΄αυτήν την παράλληλη κούρσα, σχολή –εργασία, είναι δύσκολο να έχουν και τον σκύλο χορτάτο και την πίτα αφάγωτη χωρίς ‘απώλειες’ από την μια ή την άλλη πλευρά.

Παραδέχονται ότι στερούνται τον ελεύθερο χρόνο τους, την διασκέδαση, τις παρέες τους και βιώνουν καθημερινά την κούραση, την έλλειψη ύπνου, ενέργειας και διάθεσης, με συνέπεια να έχουν μειωμένες αποδόσεις στις υποχρεώσεις τους και να παρατείνουν το χρόνο φοίτησης πέραν του κανονικού.

Προτιμούν να θυσιάσουν στιγμές προσωπικής ευχαρίστησης προκειμένου να ανταπεξέλθουν σε αυτό τον αγώνα δρόμου. «Δεν πάω σ’ όλα τα μαθήματα. Πολλές φορές δεν έχω το κουράγιο ούτε έξω να βγω. Ευτυχώς στη σχολή ορισμένοι καθηγητές είναι ελαστικοί με τα παιδιά που δουλεύουν», εξομολογείται η Δώρα 20 ετών, από το τμήμα Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού.

Ένα καλό εργασιακό περιβάλλον, ένας εργοδότης με κατανόηση και πρόσχαροι συνάδελφοι μπορούν να αποτελέσουν την σημαντικότερη βοήθεια για τους φοιτητές που εργάζονται.

Παρόλο που στην Ελλάδα οι φοιτητές δεν είναι αναγκασμένοι ακόμα( σε αντίθεση με το εξωτερικό) να πληρώνουν την εκπαίδευσή τους (δίδακτρα, βιβλία, κλπ) οι απαιτήσεις της καθημερινότητας και δη της έντονης φοιτητικής- νεανικής ζωής προβάλλουν την εργασία ως την μόνη εναλλακτική λύση για να τα βγάλουν πέρα, με οποιοδήποτε κόστος μπορεί να έχει αυτή τους η πρωτοβουλία επάνω στις σπουδές τους.

Τα παραπάνω στοιχεία προκύπτουν από έρευνα με ερωτηματολόγια σε φοιτητές (περίπου 50) στον προαύλιο χώρο του Παντείου.